همه چیز در مورد پرورش و نگهداری از ارکیده:
یکی از زیباترین و با دوام ترین گیاهانی که برای منازل و محل کار مناسبه , گل های ارکیده ست . دلیل محبوبیت بالای این گل ها , زیبایی اونها , تنوع رنگ بسیار زیاد , دوام خیلی زیاد و طولانی بودن دوره گل دهی و از همه مهم تر , ساده بودن نگهداری از اونهاست . گیاه ارکیده نیاز به مراقبت چندانی نداره و در هفته یکبار آب دادن تمام نیازهاش رو برطرف میکنه . این گیاهان بر خلاف سایر گیاهان معمولی , در خاک رشد نمیکنن . بلکه در خاکی که تشکیل شده از خرده های چوب , رشد میکنن که به بارک Bark معروفه . در زیر به ترتیب تمام ریزه کاریهای نگهداری از گیاه ارکیده رو آموزش میدم :
- انتخاب گیاه ارکیده : گلدان‌های زیبای ارکیده ، در نگاه اول شاید هیچ ایرادی نداشته باشن و خرید اونها هم ساده باشه و یکی رو بر می دارین و پولش رو میدین و تمام . اما به همین سادگی‌ها هم نیست . نکاتی رو در هنگام خرید باید توجه داشته باشید . یکی از اونها سالم بودن ریشه‌های بیرونی گیاه یا ریشه‌های هوازی هست . به این ریشه‌ها خوب دقت کنید ! ریشه‌ها باید رنگ نقره‌ای براق داشته باشن و شکسته و خشک شده و ترک خورده نباشن . ظاهر سالمی داشته باشن . نکته دوم برگ‌های گیاه ارکیده هست . برگها نباید چروک باشن و افتاده . یک گیاه ارکیده سالم ، برگ‌های کلفت و براق و سالم و سفتی داره . نه شل و وا رفته و چروک خورده . و نکته سوم گل‌ها هست . حتمن ارکیده‌ای رو بخرین که چند تا از گل هاش باز شده و نوک انتهایی ساقه گل ، چند تا غنچه وجود داره . باز بودن همه گل‌های به معنی اینه که مدت زیادی از شکفته شدن گل‌ها می گذره و ممکنه پس از خرید ، در یکی دو هفته گل‌ها بریزن . اما اگر چند تایی غنچه داشته باشه ، حداقل ۲ تا ۳ ماه شما گل خواهید داشت . گلدان‌های ارکیده همگی شفاف هستن و ریشه‌های داخلی هم دیده میشن . گلدان رو بردارید و زیرش و اطرافش رو نگاه کنید . نباید ریشه هایی که از زیر گلدان بیرون زده ، شکسته و له شده و پوسیده و سیاه باشن ! باید اونها هم ظاهر سالمی داشته باشن و به سبزی بزنن . سبز و نقره‌ای ! سیاه و خشک و شکسته ، به درد نمیخوره ! با بررسی درست این نکات ، یک ارکیده سالم و خوب خواهید داشت !
- ارکیده های جوهری ! بعضی انواع ارکیده ها هستن که رنگ های غیر عادی دارن . مثل ارکیده آبی ! از خرید این ارکیده ها صرفه نظر کنید چون این ارکیده ها با جوهر رنگی شدن . در واقع ارکیده سفید رو با روش تزریق جوهر , رنگی میکنن و زمانیکه گل هاش بریزه , گل های جدید میبینید که سفید هستن و تنها جنبه تزئینی دارن و بس .
- ارکیده ها انواع خیلی زیادی دارن و یکی از یکی زیباتر هستن . اما تنها نوعی که نگهداری ازش خیلی ساده ست , به نام Phalaenopsis معروفه . نگهداری انواع دیگه ارکیده کمی مشکل تره .
- آبیاری گیاه ارکیده : آبیاری این گیاه به شکل‌های مختلف انجام میشه و جالبه که همه اونها هم درست هستن و این گیاه با همه این روش‌ها ، سرحال باقی می مونه . روش اول اینطور هست که گلدان ارکیده رو از گلدان تزئینی سفالی در میارین و توی جایی مثل سینک ظرفشویی میگیرین یا یک لگن و سپس با ظرفی که از آب پر کردین میریزین توش و آب از زیر گلدان خارج میشه و بعد از رفتن آبش ، گلدان رو میذارید توی محفظه سفالی و میذارینش سر جاش . روش دوم اینطور هست که توی ظرفی آب پر میکنید و سپس گلدان ارکیده رو در میارین و توی اون ظرف به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه میذارید و سپس در میارین و آبش که رفت به گلدان سفالی منتقل و سر جاش قرار میدین . من دیدم هر دوی این روش‌ها رو انجام میدن و مشکلی هم پیش نیومده . در ضمن اگر محیط نگهداری ارکیده شما گرم هست و در روز کمی هم نور مستقیم خورشید دریافت میکنه ، بهتره کمی آب ته گلدان ارکیده بریزید همیشه به اندازه یکی دو قاشق غذا خوری . ارکیده‌هاتون حسابی سرحال میشن . آبیاری هفته‌ای یکبار تا دو بار انجام میشه . اگر به روش اول به ارکیده‌ها آب میدین ، هفته‌ای دو بار اما با روش دوم ، هفته‌ای یکبار کافی هست . اگر در مناطق گرم و خشک زندگی میکنید و میبینید برگها کمی پلاسیده شدن ، آبیاری رو بیشتر کنید . در زمستان مخصوصن در مناطفی مثل اروپای شمالی که هوا بیشتر ابری هست و سرد ، بهتره آبیاری هر دو هفته یکبار انجام بگیره بسته به دمای خونه . با برداشتن گلدان ارکیده و نگاه به بارک‌ها ، سبکی گلدان و خشک بودن خرده‌های چوب ، می تونید بفهمید موقع آب دادن هست یا نه . اگر چوب‌ها خیس بودن ، آب ندین ! چوب خیس رنگ تیره داره و چوب خشک رنگ روشن تر ...
- کود دهی ارکیده : کود دهی گیاه ارکیده زمان داره . هیچ وقت به گیاه ارکیده‌ای که گل روش هست ، کود ندین . کود دادن به گیاه گلدار ارکیده باعث میشه گل‌ها سریع ریزش کنن و بیافتن . دلیلش اینه که با کود دادن ، گیاه ارکیده رو تشویق به رشد میکنید و در نتیجه گل‌ها رو میریزه تا انرژیش رو بذاره روی ریشه زایی و برگ دادن . پس ، تنها زمانی به گیاه ارکیده کود بدین که گل نداره و یا ساقه گل ازش خارج شده و زمانیکه به غنچه نشست ، کود دهی رو قطع کنید . اما کود دادن به چه شکل انجام میشه ؟ کودهای مخصوص گیاه ارکیده رو تهیه کنید . سپس مانند دستور روی کود مقداری که گفته شده رو در آب حل کنید یا بچکونید . توصیه‌ای که پیش از کود دادن به گیاه ارکیده میشه اینه که بهتره پیش از کود دادن ، ابتدا گلدان ارکیده رو بالای سینک ظرفشویی یا هر جایی ، نگه دارین و با یک ظرف آب یکبار از بالا آب بریزید تا کل چوب‌های گلدان شسته بشه و آب از زیرش خارج ، اینکار برای اینه که کود و باقی مانده مواد شیمیایی کودی که دفعات پیشین داده شده ، شسته بشه و بره . سپس گلدان ارکیده رو داخل ظرفی که کود رو با آب مخلوط کردید ، بذارین به مدت ۱۵ دقیقه و سپس گلدان رو خارج کرده و بذارید آبش بره و بعد توی گلدان سفالی قرارش بدین . کود دهی هر بار موقع اب دادن انجام میشه و زمانیکه گل‌ها میخوان باز بشن ، متوقف .
- هرس کردن ارکیده : گیاه ارکیده هم نیاز به هرس شدن داره . یکی از قسمت هایی که همیشه هرس نیاز داره ، ساقه‌های گل هست . زمانیکه آخرین گل روی گیاه پژمرده شد و افتاد ، ساقه پایه گل رو از پایین‌ترین قسمت قطع کنید . با اینکه خیلی‌ها اینکار رو نمیکنن و مدتی بعد دوباره روی همون ساقه گل ظاهر میشه ، اما قطع کردن این ساقه باعث میشه که گیاه ارکیده ضعیف نشه . چون پس از چند دوره گل دهی ، گیاه بی‌جون و ضعیف میشه و گل‌ها کم و کمتر . پس بهتره که ساقه رو قطع کنید درست از لب بوته اصلی و با قیچی تمیز ! تیغه قیچی رو کمی حرارت بدین و سرد شد ببرین . گیاه ارکیده خیلی زود قارچ میگیره ! همچنین ریشه‌های شکسته یا پوسیده رو هم با یک قیچی کوتاه یا اصلاح کنید . برگ‌های بعضی ارکیده‌ها هم خیلی بزرگ میشن و پر پشت . اون برگها رو هم بهتره بزنین اگر که فضای زیادی رو گرفتن .
- ریشه‌های ارکیده : دقت کنید که ارکیده دارای دو جور ریشه ست . یکی ریشه‌های هوازی که بالا قرار دارن و روی خاک و بیرون گلدان و دومی ریشه‌های عادی هست که توی بارک یا خاک ارکیده قرار گرفتن . هیچ وقت به ریشه‌های هوایی آب نپاشین و همینطور اونها رو نپوشونین . من دیدم خیلی‌ها تصور میکنن ریشه‌های بیرونی از خاک بیرون موندن و اونها رو میکنن زیر خاک ! اینکار اشتباهه و گیاه از بین میره . این ریشه‌ها رطوبت محیط رو جذب می کنن . ریشه‌های خاکی هم آب و املاح رو جمع میکنن .
- خاک ارکیده : ارکیده‌ها نیازه به خاک ندارن . اونها در طبیعت روی تنه درختان و یا روی صخره‌ها رشد می کنن . در داخل گلدان هم داخل ظرفی که پر از تکه‌های چوب هست رشد میکنن. در واقع کپک و باکتری‌ها و قارچی که روی این تکه‌های چوب رشد میکنه ، موادی هستن که گیاه ارکیده از اونها تغذیه میکنه . بهترین خاک ترکیبی هست از : سه پنجم بارک – یک پنجم پرلایت و یک پنجم خزه خشک . این سه رو با هم مخلوط کرده و داخل گلدان ارکیده رو باهاش پر میکنن . بهترین نوع خاک ارکیده این ترکیب هست .
- نور : بهترین نور برای ارکیده ، نور غیر مستقیم هست . یعنی سایه روشن . یا نور خورشیدی که از پنجره به داخل میاد و با پرده نازک فیلتر یا ضعیف میشه . اما به تجربه خودم فهمیدم که ارکیده‌ها زیر نور آفتاب مستقیم رشد خیلی بهتری میکنن و بیشتر گل میدن و برگهاشون سبز و کلفت میشه و سرحال تر هستن . اما نه برای طولانی مدت . یعنی فقط در روز یکی دو ساعت نور مستقیم بخورن نه بیشتر . اگر دائم در طول روز باشه ، برگهاشون میسوزه و از بین میرن .
- تکثیر ارکیده : تکثیر ارکیده سخت و زمانبره و اقتصادی نیست . تکثیر ارکیده توسط یک ماده محرک به نام کیکی ؛ Keiki Paste انجام میشه . با مالیدنش روی ساقه اصلی ارکیده که گل ها روی اون قرار دارن , زمانیکه گل ها ریختن انجام میشه . ساقه گل ارکیده بصورت بند بند هست . یکی از بند های میانی رو انتخاب کرده و سپس پوسته دور بند رو می کنیم و این ماده رو دور اون قسمت می مالیم . به مرور زمان در این قسمت ریشه های باریکی ظاهر میشن و سپس برگها رشد میکنن . زمانیکه گیاه تقریبن بزرگ شد , اونو از ساقه جدا میکنن و در یک گلدان جدا در خاک مخصوص ارکیده میکارن . اینکار زیاد به صرفه نیست چون اولن که زمان خیلی طولانی ای میگیره و بیشتر از 6 ماه طول میکشه و دوم اینکه خود ماده تکثیر کننده هم قیمتش بالاست و به اندازه قیمت خرید یک ارکیده بزرگ هست . Keiki Paste رو می تونید از eBay خریداری کنید.
- افشانه آب : گیاه ارکیده نیاز چندانی به آبپاشی با افشانه نداره . اما اگر در محیط خشک مثل تهران اونو نگهداری میکنید ، فقط به برگ هاش خوبه هر روز کمی آب بپاشین و همینطور به ریشه‌های بیرونی ارکیده . هیچ وقت به گل‌ها آب نپاشین . می تونید کمی هم روی خرده چوب‌ها آب بپاشین تا رطوبت رو نگه دارن البته به شرط نگهداری در مناطق گرم و خشک و بدون رطوبت . پاشیدن آب روی ریشه‌های خارجی که نقره‌ای رنگ هستن باعث میشه رنگشون سبز بشه . این ریشه‌ها رطوبت هوا رو جذب میکنن بنابراین اگر در مناطق خشک زندگی میکنین به اونها هم آب بپاشین کمی .
- تمیز کردن و براق کردن برگ‌های ارکیده : ارکیده‌ها دارای برگ‌های کلفت و براقی هستن . اما به مرور در منزل برگها روشون خاک میشینه وهمینطور لکه‌های سفیدک زده آب باقی می مونه که با دستمال هم تمیز نمیشه . بعضی‌ها میرن پول میدن و اسپری براق کننده برگ میخرن و استفاده میکنن . اما یک راه خیلی ساده و جالب هست و مجانی . یک عدد لیمو ترش رو از وسط قاچ کنید و به اندازه یک قاشق غذا خوری آبش رو توی یک استکان بریزید . سپس دو قاشق غذا خوری آب جوشیده سرد یا آب معمولی بهش اضافه کنید . سپس یک پد آرایشی بردارید و به این محلول آغشته کنید و سطح برگها رو باهاش پاک کنید . می بینید برگها حسابی برق می افتن و خوشرنگ میشن . به همین سادگی ... اگر لیمو ندارید ، از کمی سرکه سیب مخلوط با آب استفاده کنید . دلیل این براق شدن اینه که به مرور جرم و باقی مونده آهک و املاح آب که روی برگها می مونه و سفیدک میزنه رو ، اسید لیمو و سرکه حل میکنه و برگها تمیز و شفاف میشن .از این روش برای برگ‌های گیاهان دیگه هم می تونید استفاده کنید مثل سانسوریا و برگ قاشقی و کلن گیاهان با برگ‌های گوشتی و کلفت ...
- رطوبت : گیاه ارکیده یک گیاه رطوبت دوسته و در جنگل‌های بارانی و گرم رشد میکنه .اما به این معنی نیست که خاکش باید دائمن خیس و مرطوب باشه . بلکه هوا باید مرطوب باشه . گیاه ارکیده ریشه‌های هوایی داره که از گلدان بیرون زده هستن و این ریشه‌ها رطوبت هوا رو جذب میکنن و نباید اونها رو زیر خاک کرد چون می پوسن و دچار قارچ میشن گیاه از بین میره برای همین پس از هر دوره آبیاری ، باید خوب خشک بشن . به همین دلیله که نباید هیچ وقت ته گلدان ارکیده آب باشه مگر اینکه گیاهتون در جای گرم باشه و نور آفتاب بهش بخوره که در اونصورت این آب هر روز تبخیر میشه و رطوبت برقرار میکنه اما اگر در مناطقی مثل اروپای شمالی هستین ، وجود این آب باعث ایجاد قارچ و پوسیدگی ریشه میشه و گیاهتون رو از بین میبره .
- تعویض گلدان : گیاه ارکیده هم نیاز به تعویض کردن گلدان داره . زمانیکه می بینید گیاه شما پر از ریشه شده ، زمان بزرگ کردن گلدان هست . سوالی که خیلی‌ها می پرسن اینه که آیا گلدان باید حتمن شفاف باشه ؟ پاسخ اینه که نه ! انتخاب گلدان شفاف تنهای برای زیبایی هست و دیده شدن ریشه‌ها و جنبه تجاری داره . شما از هر گلدان پلاستیکی معمولی هم می تونید استفاده کنید . گلدان سفالی به دلیل ایجاد محیط مناسب برای رشد قارچ و همینطور کشیدن رطوبت به بیرون ، برای این گیاه مناسب نیست ! برای همینه که گلدان‌های ارکیده رو با گلدان پلاستیکی داخل گلدان‌های سفالی زیبا میذارن . گلدان ارکیده رو پس از پایان دوره گل دهی عوض میکنن و زمانیکه گل‌ها روی شاخه هستن نباید انجام بشه . همینطور فراموش نکنید که گلدان پلاستیکی ارکیده باید سوراخ‌های درشت در ته داشته باشن تا هوا بین ریشه‌ها جریان پیدا کنه و نباید از گلدان‌های پلاستیکی معمولی استفاده کرد یا اگر از اونها استفاده میکنید ، حتمن سوراخ هاش رو درشت کنید .
- گل دهی : یکی دیگه از دلایل محبوبیت گیاه ارکیده ، طولانی بودن دوره گلدهی اون هست . این گیاه بطور متوسط بین ۵ تا ۴ ماه گل هاش رو نگه میداره اگر خوب ازش مراقبت بشه . کمترین میزان نگهداری ۳ ماه هست . پس از پایان گلدهی و ریزش گل‌ها ، گیاه شروع به برگ دادن میکنه . زمانیکه برگ دادن متوقف میشه ، دوباره گل دادن آغاز میشه که معمولن این استراحت بین ۳ ماه تا ۴ ماه ممکنه طول بکشه . گل دادن به این صورته که یا روی همون ساقه پیشین گل ، دوباره غنچه‌ها ظاهر میشن و یا اگر اون ساقه رو قطع کرده باشین ، از خود بوته ارکیده ساقه‌ای شروع به رشد میکنه و میاد بالا و دراز میشه و سپس شروع به شاخه شاخه شدن میکنه و غنچه‌ها ظاهر میشن . به همین دلیل اگر شما به گل اکیده علاقه دارین و دوست دارین گیاهان ارکیده شما همیشه روشون گل باشه ، می تونید به روش زیر عمل کنید :
ابتدا یک گیاه گلدار ارکیده بخرین و صبر کنید تا گل هاش بریزه ، به محض ریخته شدن گل هاش ، گیاه دوم رو بخرید . بین ریزش گل‌های گیاه اول تا دوم ۳ تا ۴ ماه فاصله می افته . و به همین ترتیب گیاه بعدی . در پایان زمانیکه یکی از گیاهان شما گل هاش میریزه ، گیاه بعدی شروع به گل دادن میکنه و همینطور به ترتیب ... چون معمولن بیشتر مردم ۴ تا ۵ گلدان ارکیده میخرن همزمان با هم و همه اونها همزمان گل‌هاشون میریزه و تا مدت طولانی همه این گیاهان بدون گل هستن و خیلی‌ها به محض اینکه گل‌های ارکیده‌هاشون میریزه ، گیاه رو دور می اندازن که این اشتباهه و گیاه ارکیده یک گیاه دائمی هست !!!
- دما : دمای مناسب برای ارکیده ۲۴ تا ۲۸ و حتا ۳۰ درجه سانتیگراد هست . دمای نگهداری از ارکیده اگر کم باشه یعنی زیر ۲۲ درجه ، گیاه رشدش کم میشه و گل نمیده و دوره گل دادنش خیلی طولانی میشه . در واقع همون دمای داخل اتاق بهترین دمای نگهداری از اونهاست . یا اگر در مناطقی مثل شمال ایران زندگی می کنید ، دمای تابستان‌ها به شرط نگهداری در سایه ، خیلی مناسب اونهاست هم هوا رطوبی هست و هم گرم و شرجی .
در پایان هم این فیلم رو می تونید ببینید که بصورت خلاصه و به فارسی آموزش نگهداری و پرورش گیاه ارکیده رو آموزش داده بطور کامل :
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر