۱۲.۶.۹۲

جاده چالوس

در سال ۱۳۱۲، جاده‌ی به طول ۲۱۰ کیلومتر که در قلب کوه‌های البرز کنده شده و راه گشوده بود و پایتخت ایران را به شمال کشور وصل میکرد به دست توانا و ایران ساز رضا شاه کبیر افتتاح شد.

۲۱۰ كيلومتر جاده‌ای ، پر پيچ و خم و كوهستانی با جنگل هايی انبوه در اطراف آن ، باغ‌های پر از میوه، رودخانه‌های خروشان، آبشارها، چشمه سارها، کوه‌های بلند و آب و هوای دلپذیر ، همه جمع آمده اند تا آن را به یکی از چهار جاده زیبای جهان تبدیل کنند . این جاده به نام جاده چالوس نامیده شد .



تا اواخر دوران قاجار‌های ننگین و ایران فروش اصلاً جاده چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این منطقه را تشکیل می داده اما به گونه یی نبوده که ارتباط دهنده شمال و جنوب کشور باشد. این جاده تنها در طول ۶ سال و با هزینهٔ پول اندک و جمع‌آوری شده از مالیاتی که رضا شاه بر روی قند و شکر بسته بود و با دست توانای کارگران ایرانی‌ ساخته شد و در سال ۱۳۱۲ توسط رضا شاه افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت. از این زمان به بعد انواع رستوران‌ها و واحدهای اقامتی و پذیرایی در کنار این جاده شکل گرفت و با ساخت سد امیرکبیر (سد کرج) در سال ۱۳۴۰ و در زمان محمد رضا شاه پهلوی به جاذبه‌ها و زیبایی‌های این جاده افزوده شد و در اندک زمانی این جاده به یکی از تفریحگاه‌های مهم گردشگری ایران تبدیل شد.


این جاده از جنوب رشته کوه‌های البرز آغاز و به درياي خزر ختم مي شود . برای ساخت این جاده تونل‌ها و پل‌های طولانی بسیاری ساخته شده که با توجه به زمان ساخت آنها یعنی‌ زمانی‌ که از بازوها و پیل‌های الکتریکی خبری نبود و تنها بیل و کلنگ وسایل ساخت این جاده محسوب میشود، کار و رنج زیادی لازم داشته است .

به نقل از گفته‌های شفاهی از مردم قدیم، کارگران را برای کندن این جاده و تونل‌های آن در دل کوه (چون کندن تونل کندوان آنهم بدون تجهیزات کار بسیار سخت و دشواری بود) با یک سکه پنج ریالی که در آن زمان ارزشمند بود تشویق می‌کردند و گفته می‌شود به ازای هر کلنگ به دستور رضا شاه کبیر پنج ریال به کارگر ایرانی‌ پول داده می‌شده‌است.

جاده چالوس مهمترین جاده برای مردم تهران است که از میان شهر کرج در استان تهران شروع و به شهر چالوس در کرانه دریای خزر وصل می‌شود. برخی این جاده را یکی از زیباترین جاده‌های جهان می‌دانند.

تونل کندوان تونلی است در جاده کرج - چالوس. این تونل در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۷ از طرف رضا شاه افتتاح گردید. کار ساخت این تونل با ادوات و ابزار آن سالها، تنها سه سال به طول انجامید.

 وجود رودخانه کرج به موازات جاده کرج چالوس، سد کرج و روستای کوچک و زیبای واریان که همچون جزیرهای کوچک در آنسوی آب سد کرج میباشد زیباییهای این جاده را دو چندان کرده است.



جاده چالوس در هر فصل به رنگی در میآید و گاه تضاد رنگها همزمان با هم منظره های باشکوه، منحصر به فرد و چشم نوازی پدید میآورد.



مسافران بسیاری از سراسر کشور به ویژه در فصل بهار و تابستان به این خطه می آیند تا دمی در کنار رودخانه خروشان کرج و سایه سار درختان بیاسایند و علاوه بر استفاده از طبیعت منحصربه فرد این جاده از محصولات و سوغات روستاییان و ساکنان خونگرم حاشیه این جاده از جمله انواع ترشی خانگی، قره قروت، سیر ترشی، عسل کوهستان، مربای عسل، عسل رس بسته، انواع ماست محلی بدون، سرکه سیب محلی، کره محلی، پنیر گوسفندی، انواع شیره انگور، سبزی های کوهی مانند و الک، قارچ و گلپر خشک و ترشی نیز بهره ببرند.



زیبایی و خاطره انگیز بودن جاده چالوس تنها به طبیعت شگفت انگیز و سوغات آن محدود نمیشود و دارای تپه های باستانی و روستاهای تاریخی است که گاه قدمت آن به هزاران سال پیش برمی گردد.



تونل های تو در تو و طولانی نیز یکی دیگر از جاذبه های جاده کرج چالوس به شمار میروند که تونل کندوان معروفترین و طولانی ترین و یازدهمین تونل این جاده به شمار میرود. پس از این تونل است که این جاده پس از طی ۷۹ کیلومتر از خطه کرج خارج شده و به سوی وادی مازندران در آن سوی دیگر رشته کوه البرز به سوی دریا سرازیر می‌شود.

دامنه سلسله جبال البرز از دیرباز به دلیل آب و هوای مناسب، طبیعت زیبا و وجود پناهگاه‌های مطمئن همیشه محل استقرار و سکونتگاه موقت و دایم اقوام و گروه‌های مختلف بوده است. طبق اسناد و منابع تاریخی، آثار باستانی با معماری‌های جالب توجه و همچنین تپه‌های باستانی در حاشیه شرقی و غربی جاده کرج - چالوس قرار گرفته که از جمله آن می‌توان به بقایای قلعه‌ها و دژهای استواری مثل شاه دژ، قلعه دختر شهرستانک، قلعه تنگه کسیر، قلعه ری زمین و امامزاده‌های تاریخی با معماری‌های زیبا اشاره کرد.






این جاده دارای رودخانه‌های شیرین و متعددی همچون رودخانه‌های وارنگه رود و شهرستانک است که همه و همه شاخه‌هایی از رودخانه اصلی کرج هستند. رودخانه پرآب شیرین کرج از ایام باستان دارای آب فراوانی بوده که آبهای مناطق شهریار، ساوه، کرج و بخش‌هایی از تهران را تامین می‌کرده و مسیر آن تا قم هم ادامه داشته اما اکنون این رودخانه قادر به تامین نیاز آب آشامیدنی شهر کرج هم نیست.






از دیدنیهای این جاده میتوان طبیعت مختلف آنرا نام برد که در یک زمان دارای طبیعت خشک، برفی و سرسبز با ابرهای فرو رفته در دل کوههای البرز است. از دیگر دیدنیهای آن قرار گرفتن صخرههای عظیم بر بالای سر جاده و تونل بزرگ و طویل کندوان را نام برد.







جاذبه های جاده چالوس

:
- رودخانه کرج و سد امیر كبیر

رودخانه کرج از کوههای سر به فلک کشیده رشته کوههای البرز در شمال کشور ایران سرچشمه گرفته و در انتها به دریاچه نمک واقع در نزدیکی شهر قم وارد میشود. این رودخانه قبلا تمامی باغات شهر کرج و منطقه ییلاقی سرحد آباد و شهر شهریار و ساوجبلاغ را آبیاری میکرد .

- 

سد امیر کبیر (سد کرج) که در مقیاس جهانی یکی از بزرگترین سدهاست اولین سدچند منظوره ایران محسوب می گردد . سد امیر کبیر در شمال شهر کرج و در ۲۵ کیلومتری محور کرج به چالوس واقع شده و دریاچه این سد که به و سیله رودخانه پرآب کرج تغذیه میگردد یکی از مهمترین مرکز طبیعی پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان و نمونه نادر خال قرمز است .

- تونل كندوان 

یكی معروف ترین تونلهای ایران است به مسافت یک هزار و ۸۸۶ متر و عرض پنج الی هفت و ارتفاع شش متر كه در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۷ توسط رضا شاه افتتاح گردید. قبل از احداث این تونل، راه میان کرج و چالوس پنج ماه از سال غیر قابل تردد بود. کار ساخت این تونل با ادوات و ابزار آن سالها ، تنها سه سال به طول انجامید.

گفتنی است که عملیات تعریضی که از سال ۱۳۷۴ بر روی تونل آغاز شد،بصورت غیر اصولی انجام شده و با امکانات و ماشین آلات مدرن امروز بیش از هفت سال به طول انجامید. و هزینهای هفت برابر رقم پیش بینی شده (۷۷ میلیارد) داشت .



(البته این تونل از تونل پنجم این جاده كه طول آن ۲ كیلومتر است كوتاه تر است )

محل احداث تونل بسیار صعب العبور بوده و درارتفاع بالایی از کوهستان می باشد وآن زمان تجهیزات امروزی برای حفر صخره موجود نبود وباید تونل باتجهیزات ابتدایی حفر میشد.این تونل همان زمان به خاطر اهالی روستای کندوان که در همان حوالی ساکن بودند و مایحتاج خوراکی کارگران را تامین می کردند تونل کندوان نام گرفت

· 

- پیست بین المللی اسکی دیزین

ارتفاعات كرج که در زمستان و بهار پوشیده از برف است مهمترین پیست اسکی کشور و منطقه خاورمیانه را در خود جای داده و همه ساله پذیرای تعداد زیادی از توریستهای داخلی و خارجی جهت ورزش مفرح اسکی است. 

این پیست در کیلومتر ۷۰ این جاده و در روستای "ولایت رود" واقع شده است و در سال ۱۳۴۸ تاسیس شده و در شمار ۴۰ پیست معروف جهان قرار دارد. پیست دیزین دارای سه مسیر تله کابین، دو مسیر تله سی یژ، ۲۳ پیست اسکی و هفت تله اسکی است که وجود این امکانات باعث می شود پیست اسکی دیزین در فصول مختلف سال، پذیرای علاقمندان اسکی و ورزشهای تابستانی و زمستانی باشد همچنین پیست اسکی روی چمن در فصل تابستان طرفداران زیادی را به سمت دیزین جلب مینماید. در تابستان نیز ارتفاعات پوشیده از انواع گلهای وحشی و گیاهان دارویی و همچنین دارای هوای خنک است. لازم به ذکر است که یکی از مهمترین و مجهزترین امکانات رفاهی و تفریحی شامل هتل و رستوران و تله کابین و تله اسکی در این ارتفاعات وجود دارد .



- غار یخ مراد

غار یخ مراد در چهار کیلومتری نرسیده به گچسر در جاده  چالوس در روستای " کهنه ده" واقع در دامنه کوه واقع شده است. این غار به عنوان یکی از زیباترین غارهای استان تهران است که در آثار ملی ایران ثبت شده و با قدمت ۵۰ میلیون ساله به دوره دوم زمین شناسی برمی گردد. غار یادشده با دهانهای به طول هفت متر و ارتفاع سه متر، سه دهلیز یا تالار، سه یخچال زیرزمینی و هفت حلقه چاه دارد که این بخشها در قسمتهای مختلف این غار قرار دارد. از پدیدههای طبیعی و بسیار جذاب غار یخ مراد این است که در همه فصول سال، قندیلهای یخ فراوانی در دهلیزهای مختلف غار قرار دارند که ارتفاع بعضی از آنها به دو متر می رسد . این غار میتواند تفرجگاهی مناسب جهت طبیعت گرد ها، کوهنوردان و خانوادهها باشد .



- پیست اسكی خور

پیست اسکی خور نیز در ابتدای روستای خور بر دامنه کوههای بلند " گندم چال" در ۲۳ کیلومتری جاده چالوس قرار دارد. این پیست اسکی یکی از پیستهای زیبا و دیدنی منطقه است كه مسیر یك هزار و ۸۵۰ متری و ۳۵۰ متری این پیست برای فعالیت علاقمندان مهیا شده است.این پیست هماكنون ظرفیت روزانه ۱۳۰۰ اسكی باز را دارد .



-روستای شهرستانك و كاخ ناصر الدین شاه

روستای شهرستانک از توابع بخش آسارای شهرستان کرج در ۵۵ کیلومتری شمال شرق کرج و ۹۰ کیلومتری شمال تهران در یک منظرگاه طبیعی بسیار زیبا از دامنه کوه "گل کیله" واقع شده است . ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۱۹۰ متر است و آب و هوای آن در زمستانها سرد و تابستان معتدل و دلپذیر است . با توجه به آثار تاریخی به جا مانده ، قدمت این روستا به قرن ششم هجری قمری می رسد . تپه شنستون ( شن ستون ) و کاخ شهرستانک ( کاخ ناصر الدین شاهی ) از آثار تاریخی این روستاست . در دوران ناصرالدین شاه و بدستور وی در سال ۱۲۹۵ ه. ق. ، احداث بنای کاخ عظیمی در دره گل گیله شهرستانک آغاز شد که تا سال ۱۲۹۸ ه. ق. ادامه پیدا کرد .

این کاخ در دو طبقه احداث شد که داخل آن به وسیله کاغذ دیواریهای الوان و گچبریهایی در سقف تزئین شد که متاسفانه در حال حاضرهیچ اثری از آنها باقی نمانده و تنها خرابه ای از كاخ به جای مانده است . 

چشمه گل گیله در شمال کاخ قرار دارد و از پرآبترین و بهترین چشمههای منطقه به شمار می آید .





- آبشارهای خور، هفت چشمه و ورزان

در جاده چالوس، قبل از خوزنکلا در سمت راست جاده، پس از گذشتن از روستاهای ارنگه، سرزیارت، گوراب و سیجان و در منتهی الیه جاده، روستای خور واقع شده که با کمی عبور از پیچ و خمهای کوههای جنوب این روستا به مناظر زیبای طبیعی و آبشارخور می رسیم.

آبشار هفت چشمه نیز در کیلومتر ۱۷ جاده  چالوس واقع شده و یکی از جذابیتهای گردشگری منطقه به شمار می آید.
همچنین در جاده  چالوس از محلی به نام پل خواب، یک راه فرعی به سمت چپ جدا می شود که پس از گذشت هفت کیلومتر به روستای ورزن می رسد. جاده این روستا پرپیچ و خم است، اما مناظر بسیار سرسبز و زیبایی دارد و به فاصله کمی از روستا نیز در داخل درهای نسبتا عمیق، آبشار ورزان نمایان می شود

·

- برج آرامگاهی میدانک

 : برج آرامگاهی میدانک یا برج تهمینه به عنوان یکی از آثار ملی از مهمترین آثار تاریخی آسارای کرج است.

این برج در کیلومتر ۶۰ جاده کرج - چالوس و در روستای میدانک واقع شده و قدمت آن به دوره تیموری بازمی گردد. فضای داخلی برج دارای پلان مربع شکل است که چهار قوس عقب نشسته آن در هر ضلع، پلان چلیپایی را در ذهن تداعی می کند.

پوشش برج به صورت گنبدی دوپوش(مخروطی، رک) بوده که در حال حاضر، پوشش بیرونی از بین رفته و تنها پوش زیرین باقی مانده است. بنای یادشده دارای تزئیناتی از قبیل کاربندی و قطاربندیهای داخل فضای ایوان و بقعه است و مصالح به کار رفته در ساخت برج نیز، سنگ، گچ و نوعی ملاط ساروج است

·

- کاخ رضاشاهی گچسر: 

روستای گچسر با کیفیت معماری جذاب و خانه های کهنسال با شیروانی و اشکوبه یا ایوانچه های دلپسند، درون درهای شگرف جای گرفته و چشم اندازی زیبا را به وجود آورده است. 

در سال ۱۳۱۷ همزمان با احداث تونل کندوان، رضاشاه در این آبادی خوش آب و هوا کاخی ظریف ساخت تا ضمن اقامت در آن بتواند از نزدیک، شاهد فعالیت ساخت تونل باشد.
همچنین در جوار این کاخ، هتلی نیز برای اقامت مهندسین سازنده تونل احداث شد.

 کاخ رضاشاهی گچسر با گچبریها و شومینه های زیبا تزئین شده، سقف آن بیش از سه متر ارتفاع دارد و پنجره های بلند آن چشم انداز زیبایی را به وجود آورده اند. ۲۰ سال بعد از ساخت کاخ و هتل یادشده، یعنی در سال ۱۳۳۷ هتلی دیگر با معماری جدیدتر به این مجموعه اضافه شد که هم اکنون به عنوان هتل گچسر در اختیار مسافران قرار می گیرد و بنیاد مستضعفان اداره آن را بر عهده دارد. 



-سد و منطقه سیاه بیشه: 

طرح سد و نیروگاه تلمبه ذخیرهای سیاه بیشه در ۱۲۵ کیلومتری شمال تهران و بر روی رودخانه چالوس در حال ساخت است . کم بودن تأثیرات سوء زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و خسارت مخازن از ویژگیهای مهم اولین نیروگاه تلمبه ذخیرهای ایران به شمار می رود.

در این منطقه در اغلب اوقات سال مه غلیظ و سیاه رنگی همه جارا پوشانده و از این جهت آن را سیاه بیشه نامیده اند . اما در دل همین ظاهر آراسته طبیعت، تونلهای بزرگی حفر شده و کارگران بسیاری مشغول کار روی سد مخزنی سیاه بیشه اند

.

رانندگی در جاده پر پیچ و خم جالوس یعنی عبور از میان جنگل و رود و کوه‌‌های سر به فلک کشیده. با وجود زیبایی اما این جاده از پرحادثه‌ترین جاده‌های ایران است. جاده چالوس از مهم‌ترین جاده‌های ایران است که با عبور از رشته کوه البرز، شهر کرج در همسایگی تهران را به شهر چالوس در کرانه دریای خزر می‌رساند.

با وجود مناظر زیبای اطراف این جاده اما نقاط حادثه‌خیز زیادی در طول مسیر جاده چالوس وجود دارد. به دلیل جنس آهكی و رسوبی كوه‌ها، هر از چندگاهی ریزش سنگ روی جاده چالوس باعث بسته شدن آن می‌شود. در زمستان‌ها نیز خطر بهمن رانندگان را تهدید می‌کند. عرض کم جاده و عمر طولانی آن نیز از دیگر موارد خطرناک بودن جاده چالوس است.


اسکندر مومنی رئیس پلیس راهور، مهر ۱۳۹۱ اعلام کرد جاده چالوس مربوط به ۸۰ سال پیش است و در زمان افتتاح شاید روزانه ۱۰ خودرو نیز از آن عبور نمی‌کرد اما امروز در برخی روزها تا ۴۰ هزار دستگاه خودرو در این جاده تردد می‌کنند. رئیس پلیس راهور ادامه داد: "ممکن است در آینده‌ای نزدیک در تعطیلات نوروز و در روزهای چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه تردد در این جاده یک طرفه شود."

مکانهای دیگری در کنار جاده چالوس مانند مکانهای ورزشی از جمله پیست اسکی در دیزین و پیست اسکی خور و روستاهای بسیار زیبا از جمله روستاهای خور، آسارا، گچسر و واریان که به عنوان روستاهای هدف گردشگری کرج نیز مصوب شده اند.


 از دیگر جاذبه های گردشگری محور کرج - چالوس است که محدوده آن نیز از بیلقان تا کندوان مسافتی به طول ۷۵ کیلومتر را در برمی گیرد.



چشمه وله در ۷۰ کیلومتری شمال شرق کرج در روستای وله،
چشمه گل کیله در شمال کاخ شهرستانک در کوههای بشم آهار و هفت چشمه در اوایل جاده چالوس از جمله چشمه های درمانی جاده کرج - چالوس به شمار می رود.

نخستین جاذبهای که در ابتدای ورودی به آسارا از سمت کرج به چشم میخورد، قلعه تاریخی صلصال است که قدمت آن به دوران پیش از اسلام باز میگردد.



آبشار زیبـا و دیدنی هفت چشمه در منطقه آدران در کیلومتر ۱۷ جـاده کرج چالوس،
آبشار و پیست اسکی خور،
آبشار روستای کلهـا،
چشمه وله در فاصله دو کیلومتری گچسر در روستای وله،
باغ لاله ها،
تپه شنستون،
قلعه دزدبنـد،
کـاخ شهرستانـک،
امـامـزاده سپهسالار،
قلعه ری زمین،
غـار زیبای یخ مراد در روستای کهنه ده،
غارهای ری زمین و سیراچال و کاخها و قلعـه های قدیمی که قدمت آن به دوران ساسانیان میرسد از جمله مهمترین نقاط دیدنی این جاده محسوب میشود.






بخش آسارا از نظر منابع طبیعی و تاریخی آنچنان غنی است که ظرفیت لازم برای ایجاد صنعت جهانگردی و گردشگری بین المللی را نیز دارد و جاده کرج - چالوس به عنوان یکی از زیباترین و دیدنیترین جادههای جهان در این بخش واقع است.
سالانه حدود ۱۳میلیون جهانگرد و گـردشگر داخلی از این جـاده بازدید می کنند و بخش آسارا بـا دارا بودن ۳ قله بالای ۴ هزار متر، پیست اسکی بینالمللی دیزین از مناطق مهم گردشگری ورزشی محسوب میشود.



الف ) آثار تاریخی داخل شهر چالوس :


- کاخ چایخوران شماره ثبت تاریخی ۱۰۴۵ 
این کاخ که از بناهای دوره رضا شاه کبیر است در جنوب میدان معلم چالوس و در منطقه ای موسوم به محوطه کاخ واقع شده و اکنون به عنوان مکان اداره میراث فرهنگی چالوس مورد استفاده قرار دارد .
این بنا در محوطه ای به مساحت تقریبی ۴۰۰۰ متر مربع در یک طبقه و زیر زمین احداث شده است دو ورودی اصلی بنا در ضلع غربی و شرقی است و فضاهای داخلی ساختمان مشتمل بر دو بخش اصلی و خدماتی بوده که با راهروی میانی به هم مرتبط است .
بخش اصلی شامل بالکن ستوندار شمالی و دو تالار مربع شکل در جنوب آن و یک تالار مستطیل شکل در جهت شمالی و جنوبی است که با تزئینات زیبای گچ بری آراسته شده است . بخش خدماتی دارای دو اتاق و آبدار خانه و دو ایوان در دو سوی شرقی و غربی است .


- هتل بنیاد پهلوی چالوس :


هتل بنیاد پهلوی در ضلع شرقی میدان معلم شهر چالوس واقع شده است . این بنا در دوره رضا شاه کبیر بعنوان هتل در دو طبقه و زیرزمین ، در امتداد شمالی و جنوبی احداث گردیده و بعد از انقلاب به سپاه پاسداران واگذار شد و هم اکنون بعنوان درمانگاه تخصصی امام رضا مورد بهره برداری می باشد .


ویلاهای جنگلبانی :

مجموعه ای شامل پنج ویلا در ضلع شمالی میدان معلم شهر چالوس درمحوطه سازمان جنگلها و در فاصله اندکی از جانب شرقی رودخانه چالوس واقع شده است .
این ویلاها تماماٌ دو طبقه و تنها قسمت کرسی آنها از سنگ های تراشیده ساخته شده است . علاوه بر سنگ مصالح متداول روز از جمله آجر و چوب و … در ساخت آنها بکار رفته است .


پل فلزی چالوس :

این پل که در مرکز شهر و بر فراز رود چالوس قراردارد بنای آن در سال ۱۳۱۱ هـ . ش شروع و در سال ۱۳۱۲ به بهره برداری رسید از بناهای دوره رضا شاه کبیر. طول پل ۲۰۰ متر و عرض گذرگاه باجان پناه ۶.۵ متر می باشد . قسمت فلزی آن دارای یک چشمه به طول ۶۸.۵ متر است و در سو به دو دهانه طاق منتهی میشود اتصالات فلزی تماما پرچ کاری و به گونه تزئینی است. دو طرف پل به صورت پایه چراغها و مجسمه شیرهای سیمانی آراسته شده است .


دبستان پروین اعتصامی :

این بنا که در ضلع شمالی خیابان امام واقع شده است . در سال ۱۳۱۲ خورشیدی همزمان با احداث کارخانه حریربافی به عنوان رستوران کارخانه بنا گردید از بناهای دوره رضا شاه کبیر است و در سال های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ هـ . ش مرکز فرماندهی نیروهای ارتش شوروی سابق بود .
پس از خروج متفقین از سال ۱۳۲۵ تاکنون این بنا با نام دبیرستان شاپور و پس از مدتی تحت نام دبستان پروین اعتصامی مورد بهره برداری آموزشی است . ساختمان مدرسه از یک طبقه و زیرزمین تشکیل شده است و ورودی آن در جهت جنوبی و دارای سردر تزئینی است .


کارخانه حریربافی چالوس :


عملیات ساختمانی کارخانه که از سال ۱۳۱۲ ش آغاز و در سال ۱۳۱۵ به پایان رسید از بناهای دوره رضا شاه کبیر است. حریربافی چالوس که در زمان خود در خاورمیانه بی نظیر بوده از سال ۱۳۱۵ تا سال ۱۳۳۷ بکار تولید محصولات ابریشمی طبیعی انواع پارچه ، جوراب ، پرده و کراوات و غیره به منظور صدور به کشورهای دیگر اختصاص داشت . در این سال کارخانه تعطیل و دستگاه های آن به رشت انتقال یافت .
این کارخانه که تقریباً در مرکز بافت شهری چالوس قراردارد دارای محوطه بسیار وسیعی شامل قسمتهای مختلف از جمله دیگ بخار و منبع تولید انرژی ، انبار پیله ، نخ ریسی ، پارچه بافی ، جوراب بافی ، رنگرزی ، کارخانه نخ سازی ، منبع آب و ساختمان ادارات مرکزی بود .
کارگران این کارخانه اکثر غیربومی و عموما از شهرهای گیلان و بعضاً آمل و بابل ، اصفهان ، مشهد و تبریز بودند و جمعیتی در حدود ۱۵۰۰ نفر را تشکیل می دادند .
پس از تعطیلی کارخانه ساختمان آن به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی سپرده شده بود و بعد از انقلاب اسلامی نیز به سپاه پاسداران واگذار شد .


ب) آثار خارج از شهر چالوس :


بقعه سید محمد :
این بنا در روستای زوات واقع در جانب جنوبی کمربندی چالوس به تنکابن قرار دارد . ساختمان اصلی مقبره به صورت ۸ ضلعی می باشد که گنبدی ۸ وجهی بر فراز آن استوار است . گنبد بقعه از نوع دوپوش است .


راه سنگ فرش :
این راه که از آن به عنوان راه ناصرالدین شاهی یاد می کنند . ۳ متر عرض دارد و از سنگ های چیده شده در کنار هم شکل گرفته است و اکنون در برخی از نقاط جنوب شهر چالوس نظیر سینوا و مازی پشته می توان این راه را مشاهده نمود . گویا این راه چالوس را به منظریه شمیران متصل می نموده است .


عمارت شاه چشمه :
این عمارت که در حاشیه غربی جاده چالوس به کرج و در فاصله ۴ کیلومتری کمربندی چالوس به نوشهر قرارگرفته از بناهای دوره رضا شاه کبیر است و به دلیل وجود چشمه ای به نام شاه چشمه در نزدیک آن به این نام معروف گشته است .


پل زغال :
این پل در ۱۸ کیلومتری جاده کندوان و بین راه چالوس به مرزن آباد و بر روی رود چالوس احداث شده است . تاریخ ساخت آن به استناد کتیبه موجود در بدنه پل به سال ۱۳۱۷ هـ . ش از بناهای دوره رضا شاه کبیر است . این پل ۶.۲ متر عرض و ۳۸.۵ متر طول دارد و طول دهانه آن نیز ۲۰ متر می باشد .


امامزاده زکریا :
این برج آرامگاهی که در آبادی شکرکوه واقع در ۷ کیلومتری شمال شهر کلاردشت قرار دارد متعلق به دوره صفویه است . ساختمان اصلی مقبره دارای پلانی هشت ضلعی و دارای گنبد رک از نوع دوپوش می باشد .
امامزاده حقانی شماره ثبت ۴۷۶ :
بنای امامزاده منسوب به هادی ابن امام زین العابدین (ع) مشهور به حقانی در شهر کلاردشت واقع است . ساختمان بقعه چهارضلعی و در نمای بیرونی در هر ضلع دارای ایوان با ۱۰ ستون چوبی است .
ورودی بنا در ضلع شرقی و در داخل نیز دارای دو ستون قطور چوبی کنده کاری شده است . به استناد مدارک موجود کتیبه چهارچوب درب و ورودی بنا به تاریخ ۷۷۱ هـ .ق و کتیبه صندوق معرف بانی آن حیدر کیا و سازنده آن استاد فرهاد ابن استادالمرحوم رستم الخلیل المعلی در سال ۷۸۲ هـ .ق و در زمان جلال الدوله اسکندری بوده است .



هتل نیمه تمام :
این بنا در مرکز شهر می باشد و مربوط به دوره رضا شاه کبیر می باشد و عملیات احداث آن در سه طبقه توسط شرکت آلمانی در دست انجام بود . 
اما گویا از آنجا که سازندگان آن نتوانستند رضا شاه کبیر را در مورد استحکام آن متقاعد سازند ، ادامه ساخت آن متوقف و تا به امروز به صورت نیمه تمام باقی مانده است . امروزه بخش هایی از آن توسط برخی نهادها مورد استفاده می باشد .


مجموعه بناهای دیوانی کلاردشت :

رضا شاه کبیر به موجب سفرهای متعددی که به کلاردشت نمود بنای یک کاخ و ۱۵ ساختمان بزرگ دولتی را در دستور کار خود قرارداد . برخی از این بناها که هم اکنون در جانب شمالی خیابان پاسداران قراردارند ، شامل اداره های دخانیات ، منابع طبیعی ، کانون فرهنگی ، شهرداری ، نیروی انتظامی و سرم سازی است .


کاخ اجابیت : 

این قصر که بر روی تپه ای مشرف به دشت کلار و در محله اجابیت واقع در دو کیلومتری شهر کلاردشت قرار دارد از بناهای دوره رضا شاه کبیر است که در سال ۱۳۱۸ ش احداث گردید . بنایی است دو طبقه در محوطه ای بزرگ و محصور و بام آن بصورت شیروانی است . این بنا زمانی به عنوان موزه مورد بهره برداری قرار می گرفته است و هم اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری است .


نهر ملک جوب :

از گذشته های دور تا به امروز چند نهر قدیمی از رودخانه پر آب سرآبرود جهت آبیاری زمینهای کشاورزی منشعب می شده است که یکی از آنها نهر ملک جوب می باشد . حفر این نهر را به سلسله پادشاهی پادوسبانان نسبت می دهند . ملک جوب خود شامل ملک جوب شرقی و ملک جوب غربی است که ملک جوب شرقی دارای ۴ کیلومتر طول است و محل آبگیری آن از بالای رودبارک بوده و ۲۹۰ هکتار زمین را آبیاری می کند و ملک جوب غربی که آبگیری آن از داخل محله و لوال کلاردشت است و ۸.۵ متر طول دارد و حدود ۱۳ هکتار زمین را آبیاری می کند . در گذشته در مسیر این نهر آسیاب های آبی زیادی مشغول به کار بوده اند که امروزه اثری از آنها بر جای نمانده است .



استراحتگاه رضا شاه کبیر :

این عمارت که در آبادی ولی آباد محور کندوان و در کنار جاده به عنوان اقامتگاه موقت رضا شاه کبیر ساخته شده بود ، بنایی است کوچک از یک طبقه با زیرزمین ، ایوان آن دارای ستونهای مدور با پایه ستون و سرستونهای بسیار ظریف و پرکار است و بام بنا به صورت شیروانی است .


بنای نهارخوران کندوان :

این اثر که در فاصله چهل کیلومتری محور چالوس ـ کرج و در محلی به نام دزبن و در کنار رودخانه چالوس واقع شده ، متعلق به دوره رضا شاه کبیرل است که همزمان با احداث محور کندوان جهت استراحت موقت بنا شده است و در حال حاضر به عنوان رستوران کاربری دارد .


تونل سنگی :

این دروازه در مسیر راه ناصرالدین شاهی کندوان و در صخره های بالادست هفت برادران روستای ولی آباد از توابع دهستان کوهستان کلاردشت واقع شده است . مسیر دروازه شرقی ـ غربی و به عرض متوسط ۳.۸ و ارتفاع ۴.۷ و طول ۸ متر است .
کتیبه ای در ورودی غربی آن بدین شرح موجود است « در زمانی این راه اختتام یافت که جناب جلالتماب عزیزخان سردار کل قشون محروسه ایران بود و جناب انوشیروان خان اعتضادالدوله حاکم مازندران » سازندگان راه ناصری مهندسان اتریشی و در راس آنها موسیو کاستکر بود  


کاروانسرای سنگی پای قله کندوان :


این بنا که در فاصله ۲۰۰ متری شمال تونل کندوان واقع شده است . از نوع کاروانسراهای کوهستانی می باشد از بناهای دوره رضا شاه کبیر است. شکل کلی بنا به صورت چهارضلعی در ابعاد ۹*۲۲ متر در امتداد شمالی ـ جنوبی است و از دو ردیف طولی حجرات گنبددار تشکیل شده است .
امروزه ۵ گنبد بخش شرقی کاروانسرا باقی مانده است که همگی در قسمت فوقانی دارای نورگیر هستند . هر گنبد بر روی ۴ طاق استوار است گنبدهای این بنا از نوع کلنبه ای می باشد .


تونل کندوان :

در ارتفاعات ۲۷۰۰ متری کندوان و در فاصله ۹۰ کیلومتری جنوب چالوس تونلی به طول۱۸۸۳.۸ متر در مسیر جاده چالوس ـ کرج حفر شده است . ساخت تونل در سال ۱۳۱۴ هـ . ش شروع و در سال ۱۳۱۸ به اتمام رسید ، عرض تونل ۵ متر است
و از بناهای دوره رضا شاه کبیر است



کاروانسرای سر قله کندوان :


بقایای این کاروانسرای سنگی در منتهی الیه جنوبی مازندران و در سر قله کندوان قرار دارد این بنا به شیوه ۴ ضلعی و با ابعاد ۱۴*۱۶ متر ساخته شده است . 
براساس شواهد موجود سقف کاروانسرا به شکل گنبدی بوده است .


گنجینه کلاردشت : از بناهای دوره رضا شاه کبیر است


در سال ۱۳۱۸ هـ . ش به هنگام پی کنی به منظور احداث قصر اجابیت در گنج تپه روستای اجابیت کلاردشت تعدادی ظروف زرین و مفرغین و سفالین کشف و به گنجینه کلاردشت معروف گردید .
اشیاء مکشوفه سفالی شامل قمقمه ، کوزه ، بشقاب و ظروف لوله دار و ریتون بود و ظروف زرین مجموعه فوق شامل جام و خنجر و ... و در مجموعه به وزن ۵۷۴.۷۹ گرم در ابتدا به عنوان پشتوانه اسکناس با خزانه بانک ملی تسلیم و در سال ۱۳۲۲ به موزه ایران باستان ( موزه ملی ) تحویل گردید . در بین اشیاء مکشوفه جام زرین استوانه ای شکل با نقش سه شیر با سر برجسته از لحاظ تکنیک ساخت قابل مقایسه با جام مارلیک است . روی هم رفته گنجینه کلاردشت بیانگر فرهنگ و هنر پیشرفته منطقه در هزاره های دوم و اول ق .م و ارتباط گسترده آن با مناطق گیلان و حسنلو آذربایجان و سیلک کاشان ونیز لرستان است .




مجموعه سیمین کلاردشت : 


علاوه بر مجموعه فوق در طی کاوشهای باستان شناسی و با عملیات ساختمانی مجموعه ظروف سیمین بعضاٌ با نقوش طلاکوب متعلق به دوره ساسانی کشف گردیده است ازجمله این ظروف جامهای متعدد با نقوش انسانی و حیوانی است بعنوان نمونه روی دو جام سیمین قباد اول اولین پادشاه ساسانی سوار بر اسب در صحنه شکار گورخر به تصویر کشیده شده است نیز تنگی نقره ای با پس زمینه طلایی ، نقوش و تصاویر رامشگران را به صورت برجسته در صحنه نوازندگان و در میان انواع حیوانات مانند روباه ، کبک ، بلدرچین و ببر نشان می دهد .


هنرهای سنتی شهرستان چالوس : 

عمده ترین هنر سنتی شهرستان چالوس ، فرش کلاردشت است که علاوه بر فروش داخلی به کشورهای اتریش ـ فرانسه ـ ایتالیا ـ کانادا ـ آلمان و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر می شود .
شباهت طرح های فرش کلاردشت با طرح های فرش کردستان و فارس و کرمانشاه بیانگر مهاجرت اقوام لر و کرد کوههای زاگرس در گذشته های دور به این منطقه است . از انواع جنگلی و شکارگاه ـ شکری ـ مزرقان ـشاه عباسی ـگل سینی ـ قابل ذکر است و مهمترین دلایل شهرت آن کیفیت بسیار بالای رنگ قالی بدلیل استفاده از مواد گیاهی علاوه بر رنگ های شیمیایی در رنگرزی است . علاوه بر قالی هنرهای سنتی چون نمدمالی ـحصیربافی ـجاجیم بافی ـ بافت جوراب و دستکش و کوزه گری نیز در منطقه کلاردشت رواج دارد .


جاذبه های طبیعی و گردشگری :


آبگرم معدنی روستای واحد واقع در جاده عباس آباد به کلاردشت ـ آبگرم معدنی « پیش ترک » واقع در بین روستای رودبارک و مجل کلاردشت ـ آبگرم معدنی « تلو » در جنوب روستای رودبارک ـ آبگرم « داریو » در نزدیکی روستای برار در دهستان بیرون بشم کلاردشت ـ آبگرم « کندوا » در روستای آنگوران کلاردشت ـآبگرم « لله جار » در حاشیه روستای لله جار در شمال شهر مرزن آباد ـ آبگرم روستای دلیر در کلاردشت .


پارک های جنگلی :

پارک جنگلی فین در کیلومتر ۷ جاده چالوس به تهران ، منطقه جنگلی و مجموعه تفریحی نمک آبرود و تله کابین آن در کیلومتر۱۲ جاده چالوس به تنکابن ، پارک جنگلی شهدای غرب مازندران در جنوب شهر چالوس .


رودخانه ها :

رود چالوس و سردآبرود و کرانه های زیبای این دو رود که محلی مناسب برای تفریح می باشد .


دریا :
بلوار دریا و مجموعه تفریحی ساحل آن در شهر چالوس .


قله ها :
علم کوه و تخت سلیمان که برای کوهنوردان بسیار جالب است و در این قله ها کمپ کوهنوردی نیز مستقر می باشد و از لحاظ فنی در شمار هفتمین قله فنی جهان محسوب می گردد .


دریاچه ها :
دریاچه «ولشت » واقع در روستای سما کلاردشت با وسعتی در حدود بیست هکتار مهمترین و زیباترین دریاچه شهرستان و یکی از ده دریاچه آب شیرین ایران است . طول این دریاچه ۶۵۰ متر و عرض آن ۳۰۰ متر و عمق آن نیز در گودترین نقطه در حدود ۳۰ متر است . آب دریاچه بسیار زلال بوده و برای ماهیگیری ـ شنا و قایقرانی مناسب می باشد .
فاصله دریاچه با جاده چالوس به مرزن آباد ۱۴ کیلومتر است دریاچه دریوک کوهستان در مقابل آبادی ولی آباد و در مسیر جاده کندوان واقع است و وسعت آن در حدود یک هکتار و حداکثر عمق آن ۵ متر است و دریاچه دریوک کلاردشت در مدخل جنگل های شمالی کلاردشت در محلی به نام « پلت چشمه » قرار دارد .


برفچال : 
در کوه های کلاردشت برفچالهایی وجود دارد که از مهمترین آنها برفچال تنگ لو و گردونکوه است .


شکارگاهها :
شکارگاههای مهم شهرستان چالوس که عمدتاٌ در مناطق کوهستانی واقع می باشند عبارتند از :
نفت چاک ـکل جاران ـ بربر ـ پیت سرا ـ آویدر ـ خشکدر ـ بالاخرم دشت ـ پایین خرم دشت ـ اشکسه ـ حصار چال ـ پسنده ـ پاتخت و دیوچال


یخچالها :
در محدوده علم کوه و تخت سلیمان یخچال های بزرگ طبیعی و دائمی وجود دارد که بزرگترین مجموعه یخچالی خاورمیانه است .

یخچال های علم کوه از نوع یخچال های کوهستانی و دره ای هستند که روزانه با سرعتی به طور متوسط بین ۳۰ سانتی متر تا یک متر در حرکتند این یخچالها متعلق به دوران سوم زمین شناسی بوده و ۶۰ میلیون سال قدمت دارند ، اسامی آنها به ترتیب وسعت عبارتند از : 
یخچالهای هفت خوان ـ علم چال ـ یخچال شمال غربی علم کوه ـ تخت سلیمان ـ خرسان ـ چالون ـ مرجیکش .


آبشارها :
« آبشار هریجان » در روستای هریجان نزدیک گردنه هزارچم « آبشار آکاپل » در جنگل های سردیچال کلاردشت .


غارها :
غار « یخ مراد » در هریجان بخش کلاردشت و غار « دیوکولی » در انگوران بخش کلاردشت و « دیوغار » در روستای برار بخش کلاردشت .


جادهها :
جاده جنگلی عباس آباد به کلاردشت ، جاده معروف کندوان و نقاط متعدد دیدنی مسیر آن نظیر روستای سیاه بیشه ، گردنه هزارچم و غیره ... 

































هیچ نظری موجود نیست: