کاخ قلعچه و یا قلعه مچی و یا کاخ یکی از توانگران دوران صفوی، و بناه‌های وابسته به آن در سه کیلومتری شرق حوضدار سیستان و ۶ کیلومتری تمدن جیرفت و یا شهر سوخته و ۷۰ کیلومتری جنوب غربی زابل قرار دارد. این قلعه مقر و کاخ خاندان بزرگ ملک رئیسی، فرمانروایان جنوبی سیستان می‌باشد که با معماری شگفت انگیزی ساخته شده است. ارتفاع ایوان شمالی این قلعه از زمین ۱۰ متر و دهانه آن ۵/۷ متر پهنا دارد. در این منطقه باقی مانده یک آسیاب بادی نیز وجود دارد که نمونه‌های آن در تمام نقاط سیستان وجود داشته است. این ساختمان رادر زمان امپراتوری صفویّه و شاهان کیانی به دستور حکمرانان محلی در سیستان ساخته‌اند ودر کراب احیاءالملوک که نوشته شخصی بنام دکتر ستوده است آن را قلعهٔ کافی نامیده اند. نامگذاری این کاخ و نامیدن آن به نام (قلعه مچی) مشخص نیست ولی گفته میشود به دلیل بُن درختان خرمایی که در آن جا دیده‌اند این نام را بر آن نهاده‌اند. چراکه در زبان بلوچی به درخت خرما مچ می‌گویند. در جنوب غربی این قلعه و به فاصله ۳کیلومتری آن تعدادی تپه کوچک وجود دارد که سفال‌های کشف شده آن به انسان‌های اولیه و یا به دوران پیش از تاریخ برمیگردد. در این منطقه کتیبه‌ای از سال ۱۱۳۰ هجری قمری (۱۷۱۷ میلادی) مربوط به حاکم محلی میرجعفرخان کشف شده است. تمام آثار باستانی بدست آمده از این منطقه که تاریخ این بخش از سرزمینمان را روشن میکرده است، توسط دزدان غربی که تحت نام باستان شناس و جهانگرد به این منطقه سفر کرده اند، به اروپا و آمریکا برده شده است.
مصالح به‌کار رفته در آن چینه و خشت است . این کاخ هرچند با توجه به عوامل جغرافیایی و سیاسی متروک شده است ولی همچنان به عنوان نماد هنر معماری خشت و چینه از دوران صفوی در دشت سیستان از منزلتی ویژه برخوردار است . در حال حاضر این اثر شگفت انگیز تاریخی مورد فراموشی واقع شده و مانند دیگر کاخ‌های ایران در حال ویرانی کامل است.
منطقه حوضدار در سیستان و بلوچستان به روایت تاریخ در دوران امپراتوری صفوی از تمدن و آبادانی بالایی برخوردار بود. واین دوره از اواخر دوره ساسانی آغاز شده و در دوره صفویه به اوج خود رسیده و نهایتا در دوره قاجاریه رو به افول و نابودی می رود. شاهد این اوج عظمت منطقه در دوره امپراتوری صفوی بقایایی ابنیه نیمه ویران از قبیل کاخ کاروانسرا قلعه و آسیاب‌های بادی متعدد و همچنین مجموعه‌ای از منازل مسکونی در دشت مچی می باشد. مچ برگرفته از مک به معنای نخل خرما می باشد. قلعه یا کاخ مچی یادمانی از اوج این دوره در منطقه است که مقر و کاخ فرمانروایی خاندان رئیسی از فرمانروایان تمدن جنوبی سیستان می باشد .
این کاخ به قلعه نیز معروف است یادمانی از عظمت و هنر معماری امپراتوری صفویه محسوب می شود که در پهنه دشت سیستان در کنار سایر آثار به یادگار مانده است .
نقشه ساختمانی بصورت تقریبا مربع ( ۵/۳۹*۳۸ ) متر و از نوع بناهای دو ایوانی و مصالح آن تماما از خشت و خام و گل بوده از دو قسمت عمده تشکیل یافته است یکی بنای اصلی کاخ یا قلعه و دیگری مجموعه معماری الحاقی پیروامون آن می باشد .
فرم و نقشه کلی بنا اصلی کاخ بصورت مربع و بخضی از آن در دو طبقه اجرا شده است ورودی اصلی بنا د ضلع جنوبی واقع شده که پس از ورود به یک فضای هشتی شکل به حیاط مرکزی راه می یابد و ایوان زیبا در قسمت شمال و جنوب حیاط مرکزی و مجموعه‌ای از اطاق‌ها تقریبا به صورت قرینه در اضلاع دیگر قرار گرفته که همگی به حیاط مرکزی راه می یابند .
ایوان شمالی عریض و مرتفع آن از زیباترین شیو‌های معماری و اجرای طاق و قوس در منظقه به شماره می آید که در دو طرف غرب و شرق آن دو سالن یا فضای بزرگ با پوشش گنبدی وجود دارد .
مجموعه معماری طبقه دوم بیشتر در ضلع غربی بصورت یک راهرو کم عرض با طاق نماهای هلالی شکل که در امتداد مجموعه اطلاق‌های طبقه فوقانی قرار گرفته است .
بنای اصلی مربع شکل کاخ بوسیله مجموعه معماری خارجی که شامل اتاق‌های نگهبانی و حصارهای متعدد است حفاظت می گردد .
این بنای ارزشمند دوره امپراتوری صفوی به عنوان برگی از تاریه منطقه سیستان در تاریخ ۹/۸/۱۳۷۷ با شماره ۲۱۳۵ در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و میبایستی و مورد حفاظت و حمایت قانونی قرار میگرفت.
