۱۸.۴.۹۵

آنچه باید بدانی‌ گفته شده، نگو که نمی‌دانستی



‌ای آدم بر تو باد كه از سه روش - دست کم یك روش آیین داری و پیشگیری:

نخست - اگر استعداد و توان آن داری كه دانا و پژوهشگر شوی و بدلایل قطعی و برهان عقلی ، مذهب مستقیم را ازین میان مذاهب گوناگون بیرون آری ، پس میان دربند و كاری كن كه از تقلید ، كاری بر نیاید.

و اگر استعداد و توان این نداری دانایی از دانایان و پژوهشگری از پژهشگران و آموزگاری طلب كن.

و عذر میار كه نمی‌یابم كه جوینده یابنده است و خود را رخصت مده كه : درین زمان ما مردان خدا و خرد نیستند ! كه گیتی‌ خالی از ایشان نباشد.

و چون یافتی نگاه دار و خدمت او را غنیمت شمار و صحبت او را سر همه نعمتها دان و وجود خود را از خود و رای خود خالی ساز و باطن خود را از وی وارادت وی و محبت وی پر گردان و هر چند كه ترا از خود دور كند و از در خود براند كه ایشان را گفتگو و اختلاط هر كس و صحبت هر كس تحمل نباشد.

ملازم در وی باش و بکوش كه چنان شوی كه نتواند ترا نپذیرد
چون مقبول وی شدی راه راست یافتی و از اهل نجات گشتی.

‌ای آدم مراد من از این دانا و خردمند نه این علمای بی‌عمل و نه این مشایخ بی‌تقوایند.

اگر خود را بعلما و مشایخ مانند كرده ، كه ایشان هزار بار از تو مقلدتر و گمراه‌تر و از خدایتعالی دورترند.

با وجود دوری خود را نزدیك میدانند و از غایت جهل و تاریكی خود را دانا و با نور شناسند.

و هر نوبت كه این آیه را بخوانند كه ترا بولایت خطا حوالت كنند و هرگز بخود این گمان نبرند و هر آینه باید كه چنین باشد كه علامت جهل مركب اینست.

قومی بخیال در غرور افتادند
وز غایت جهل در سرور افتادند

معلوم شود چو پرده‌ها بردارند
كز كوی تو دور دور دور افتادند.

‌ای آدم این دانا و پژوهشگر را در مساجد بر منابر وعظ و تذكیر نیابی.

و در مدارس بر بساط تدریس و منصب در میان اهل كتاب و بت پرستان نیابی.

و در خانقاه بر سر سجاده در میان اهل خیال و خود پرستان نیابی.

چرا که از هزار كس یك كس در این سه موضع و جایگاه، خدای شناس و محقق باشد و از جهت خدای كاری كند.

‌ای آدم، دانا و پژوهشگر و خردمند و مردان خدای در زیر قبها و در پشت پرده‌ها باشند كه آن پرده‌ها و قبها ، حارس و دور باش، ایشان باشد و حصار و سلاح ایشان گردد.

و سبب نزاهست و طهارت و پاکی وی باشد.

‌ای آدم، ظاهر ایشان همچون ظاهر عوام باشد و باطن چون باطن خواص

ایشان پیشوایی و مقتدایی بخود راه ندهند و دعوی سری و سروری نكنند.

هر كس از ایشان، بكسبی و كاری بقدر حاجت خود مشغول باشند.

و تعیش ایشان بكسب ایشان باشد و آنقدر درآرند که نیاز باشد.

و از مال پادشاهان و ظالمان گریزان باشند.

و در كسب طلب زیادتی نكوشند.

و اگر بی‌سعی و كوشش ایشان زیاده از حاجت ایشان حاصل شود ایثار كنند.

پیری و عیال را بهانه ساخت ذخیره نكنند.

باقی بذكر و فكر مشغول باشند.

و بیشتر اوقات بعزلت و خلوت گذرانند و اختلاط اهل دنیا دوست ندارند و مجالست ارباب مناصب دشمن دارند و اگر میسر شود بصحبت عزیزان و مشاهده درویشان روزگار گذرانند.

و بمحافظت و مراقب احوال و اقوال یكدیگر روز را بشب و شب را بروز رسانند.

و انتظار مرگ كشند تا ازین شهر پر غوغا و ازین دریای پر امواج و ازین عالم پر حوادث كه نامش قالب انسانیست خلاص یابند.

و اگر چنانچه این هر دو روش كه گفته شد نمی‌توانی كرد
این طریق سیم كه فرموده همه است ، پیش گیر
كه هم بطریق نجات است.

و آن دوازده چیز را كه یك نوبت گفته شد حرفت خود ساز.
‌ای انسان بیقین بدان كه در جمله ادیان و مذاهب صحبت نیكان و فرمانبرداری ایشان و راحت رسانیدن بهمه كس ،
و از خدای راضی بودن و با خلق خدای صلح كردن ، طاعتست و اخلاق بد، دوزخست.

‌ای انسان بر تو باد كه ازین سه طریق كه گفته شد هر كدام كه می‌دانی و می‌توانی پیش گیر كه بغیر ازین سه راه ، راه دیگر بخدا نیست.
کشف حقایق