۳.۱.۹۲

کاخ اردشیر بابکان بنیان گذار امپراطوری ساسانی


کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد به دست اردشیر بابکان بنیان‌گذار امپراطوری ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد. کاخ اردشیر بابکان از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فیروزآباد است.

در ۱۰۴ کیلومتری از شهر شیراز و جنوب غربی آن شهر و ۲۰ کیلومتر بعد از فیروز آباد قرار دارد . کاخ اردشیر یا همان آتشکده نام دارد . استخری جغرافی نویس سده چهارم قمری مینویسد : آتشکده برزگ کاریان نزدیک برکه ی جور و آن را بارین خوانند . ایرانشناسان این مکان را کاخ اردشیر دانستند . این آتشکده ( کاریان ) یا همان آذرفنبغ یکی از آتشکده‌های بزرگ دوره ساسانی و ویژه موبدان بزرگ بوده است . این بنا شامل سه تالار گنبد دار بسیار بلند که دو تالار آن تقریبا سالم و سومی نیمه ویران است . این کاخ دارای حیاط و شمار زیادی اتاق و ایوان است . مصالح بکار رفته شده در آن سنگ لاشه و ملات گچ است . که بعد از گذشت بیش از ۱۸۰۰ سال هنوز پابرجاست . ارتفاع و ابعاد این کاخ و تالارهای آن به گفته تاریخ شناسان در زمان خود بی‌نظیر و برای نخستین بار در جهان بوده است . 

برکه‌ای جوشان جلوی بنا بوده است که با پلکانی به داخل آن راه میافتند
این کاخ دارای تالارهای تو در تو است و با گذشت ۱۸۰۰ سال گچ‌بری قسمت بالای دیوارهای داخلی آن همچنان سالم مانده‌است. در ضلع شرقی کاخ، چهار ساختمان گنبدی شکل عظیم وجود دارد، این گنبدها به وسیلهٔ فیل‌پوش بالا رفته که مشابه آن در قلعه دختر (قلعه اردشیر) دیده می‌شود. قسمتی از نوک سقف گنبدها در دایره‌ای به قطر یک متر باز است. در ضلع شمالی خارج از دیوار کاخ نیز چشمه‌ای زلال از دل خاک می‌جوشد و استخری طبیعی جلوی این چشمه به وجود آمده‌است. نهری از کنار دیوار شرقی کاخ عبور می‌کند که موجب آبادانی شهر گور و کاخ ساسانی بوده‌است. کمی بالاتر از کاخ آتشدانی برای مراسم مذهبی وجود دارد. وجود چهار عنصر طبیعی آب، باد، خاک و آتش امتیار ویژه‌ای به این منطقه داده‌است.

به علت قرار گرفتن این کاخ در کنار چشمه «قمپ آتشکده» آن را آتشکده فیروزآباد نیز می‌نامند.







کاخ اردشیر بابکان گورستان اهالی روستا شد!
مردم روستای آتشکده به دلیل اینکه سازمان میراث فرهنگی زمینهای کشاورزی آنها را برای ثبت حریم کاخ تملک کرد اما هزینه‌ای بابت آن پرداخت نکرد اموات خود را در حریم درجه یک کاخ تاریخی اردشیر بابکان استان فارس دفن می‌کنند.
به گزارش خبرنگار مهر، کاخ اردشیر بابکان در ۱۰۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع شده است. این کاخ از کاخ‌های ییلاقی اردشیر به شمار می رود که از سنگ پاره و ملات گچ ساخته شده است. گچ بری و تزیینات تالارها بسیار زیبا و با شکوه هستند و به کاخ تچر در پارسه شباهت دارد. اما از چند سال گذشته مردم روستای آتشکده که در جوار کاخ اردشیر قرار دارد در نزدیکی این کاخ مردگان خود را دفن می کنند.

سیاووش آریا، یکی از فعالان حوزه میراث فرهنگی در استان فارس به خبرنگار مهر گفت: پس از بررسی و پرسش و پاسخ از کارمندان، نگهبانان و مردم روستای کنار کاخ که به روستای آتشکده مشهور است متوجه شدم که زمین‌های اطراف کاخ اردشیر تا چندین سال پیش(نزدیک ۱۵ سال) متعلق به کشاورزان و روستاییان بوده و در آن جا کشاورزی می کردند که سازمان میراث فرهنگی آنها را گرفته و دور آن محوطه یعنی حریم درجه یک اثری که ثبت ملی شده است سیم خاردار و فنس کشی کرده و به روستاییان پیمان همکاری داده و گفته که در برابر به آن‌ها زمین داده و یا پول آن را پرداخت می کند.
وی افزود: پس از گذشت ده سال مردم روستای آتشکده مردگان خود را از چند سال پیش در همان محوطه فنس کشی شده به خاک سپرده اند تا متحمل هزینه نشوند و سازمان میراث فرهنگی نیز مخالفتی نکرده و در واقع به جای دادن زمین یا پول آن به آن‌ها پروانه ورود به حریم درجه یک را صادر کرده است.

























پس از از بین رفتن امپراطوری هخامنشی، (به دلیل نامشخص)، از همان خطّه پارس (فارس کنونی در جنوب غربی ایران) که موطن کوروش بزرگ است، خاندان حکومتی دیگری برخاست، که امپراطوری ساسانی به نام آن رقم خورده و در تاریخ ثبت شده است. پدر این خاندان ساسان است که باید روحانی معبد آناهیتا در استخر (پرسپولیس) فارس بوده است.

اردشیر بابکان به نظر برخی از مورخان غربی نماینده و عامل اجرایی دولتی مقتدر برخاسته ازاستخر بود که با عکس العملی نشات گرفته از اندیشه‌های ملی و سنتی به سلسله ایرانی‌ اشکانی( غربی‌ها به آن پارتیان میگویند و اعراب آنرا اشکانیان می‌نامند ) پایان داد. به نظر همین پژوهشگران اردشیر نوه شخصی روحانی به نام ساسان بود که اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی را که از ۲۰۸ تا ۲۶۶ میلادی برای زمام داری او رقم زده است، از تخت به زیر آورده و ایران را یک پارچه ساخت. او دولت ملی و متمرکز ساسانی را تاسیس کرد و آن دولت را بر بنیانهای ملی‌ و سنن کهن ( تقلیدی از امپراطوری هخامنشی ) ایرانی‌‌ها استوار نمود.

دین زرتشت به عنوان دین رسمی ایرانیان توسط دولت و حاکمیت وی تثبیت گردید و به استحکام آن کوشیده شد .

چهار طبقه اجتماعی توسط این دولت مقتدر شکل گرفت که هر کدام سازمانی جداگانه داشته و همه آنها به اصول و قوانین نوشته شده پای بند بودند. یعنی‌ نظام ادارهٔ کشور به شکل مدرن و قانونمند و منظم نخستین بار به وسیله امپراطوری هخامنشی و سپس امپراطوری ساسانی در اداره کشور بوجود آمد و این طبقات عبارتند از:
- مغان که روحانیان و قضات بارزترین و شاخص‌ترین چهره‌های آن بودند. 

- دومین طبقه جنگیان یا رزم آوران نام دارند که تحت فرمان یک فرمانده بودند. این فرمانده که پادشاه ساسانی بر کار او نظارت داشت، قلمرو اختیارات وسیعی داشت که به شیوه‌های عملکرد نظامیان در عصر هخامنشی نزدیک و همانند است.

- سومین طبقه کارکنان دولت بوده اند که امور دیوانی و اداری جامعه را تمشیت می دادند و در جامعه ساسانی از اهمیت و امتیاز قابل توجهی برخوردار بودند.

- آخرین طبقه کشاورزان، دامپروران و صنعتگران بوده اند که ابزار تولید را در دست داشته و اقتصاد جامعه ساسانی به وسیله آنان سامان می یافت.

در کنار و به موازات این گروه‌ها ، هفت طبقهٔ ممتاز دیگر هم شکل گرفته و هدایت می شدند. سازمان کارکنان یا مستخدمان دولتی (دبیران) توسط هفت دبیر دولتی که وزیری یا سردبیری بر عملکرد آنان نظارت می کرد وظایف خود را که در قوانین ساسانی پیش بینی شده را به صحت و دقت انجام می دادند.


سپاه ساسانی به وسیله فرماندهی انجام وظیفه می کرد و رسته سواره نظام توسط افرادی که بعد‌ها کپی از آنها در اروپا شوالیه‌های تاریخ معاصر اروپا را تداعی می کردند همراه با فیل سوارانی که امور دفاعی را مشترکاً انجام می دادند، هدایت می شد. گارد جاویدان (سپاهیان بی‌مرگ) همانند زمان هخامنشیان، بنای شهرها و اماکن دولتی زیر نظر عوامل حکومتی و با نظارت شخص پادشاه صورت می گرفت.
دولت و حاکمیت به وسیلهٔ سیستمی‌ با یکدیگر در همکاری تنگاتنگ بودند و بعدها به تقلید از امپراطوری ساسانی این نمونه الگوی روم شرقی (بیزانس) گشت . دولت ساسانی در واقع امپراطوری سازمان یافته و مستمر‌ی بود که نزدیک به ۶۰۰ سال بر بیشتر نقاط دنیا با قدرت حکومت کرد و همهٔ موفقیتش ناشی‌ از این سیستم بسیار پیشرفته و دقیقی‌ بود که در این امپراطوری جریان داشت که بعد‌ها الگوی ساختار نظام حکومتی غربی‌ها گشت.

هیچ نظری موجود نیست: