شاهنامه شاه طهماسب، نفيس‌ترين نسخه از شاهنامه فردوسی است که تاکنون تصنیف شده است. این اثر با ٢٥٨ مجلس نقاشي از اساطير و داستان‌هاي شاهنامه و يك‌هزار و ٢٠٠صفحه از منظومه‌ي حماسي شاهنامه به خط نستعليق مجموعه بزرگی از انواع هنرهای ایرانی به‌شمار مي‌رود. تاریخ آغاز شاهنامه‌ی طهماسبی به دوره‌ی سلطنت شاه اسماعیل صفوی، - دو سال قبل از فوت شاه اسماعیل صفوی در٩٣٠ هـ.ق - باز می‌گردد. پس از مرگ شاه اسماعیل، پسرش طهماسب اول (٩١٩ تا ٩٨۴ هـ.ق، که در زمان آغاز سلطنتش١١ سال سن داشت) کار را دنبال کرد.
این شاهنامه پس از تکمیل، مدت حدود چهل سال (از ٩۴۶، سال احتمالی تکمیل شاهنامه تا ٩٨٢ هـ.ق سال خروج آن از ایران) در دربار صفوی باقی ماند.
این اثر نفیس تا اوایل قرن نوزدهم در کتابخانه قسطنطنیه ایران و دیگر خبری از آن به دست نیامده تا این که در سال ١٩٠٣ م./ ۱۲۸۲ خ. در نمایشگاه آثار هنری ایران موزه هنرهای تزیینی پاریس به نمایش گذاشته می‌شود! صاحب آن در این زمان “بارون دو روچیلد” است!!! سال ١٩٥٩ ميلادي آرتور هوتن، بازمانده‌ي كارخانه‌هاي بلورسازي كورنينگ آن را از نوه بارون روچيلد خريده و شاهنامه طهماسبي در محافل هنري اروپا به ”شاهنامه هوتن“ تغيير نام مي‌دهد.
هوتن سال ١٩٧٠ براي رهايي از بدهي مالياتي، ٧٨ صفحه از اين شاهنامه را به موزه‌ي متروپوليتن هديه مي‌كند. اواسط دهه ١٩٧٠، نامه‌اي به دولت ايران مي‌نويسد و پيشنهاد مي‌كند باقي نسخه را به قيمت ٢٠ ميليون دلار به ايران بفروشد اما گويا دولت ايران كه در آن زمان دچار كمبود منابع ارزي است، موفق به خريد بقيه‌ي نسخه‌ها نمي‌شود.
پس از آن هفت مجلس از نقاشي‌هاي شاهنامه در حراج كريستي لندن به قيمت ٣/١ ميليون دلار حراج مي‌شوند. چند سال بعد، ٤١ نقاشي در گالري اگينو در لندن فروخته مي‌شوند و از آن ميان تنها يك نسخه براي موزه‌ي تازه تأسيس رضا عباسي خريداري مي‌شود.
پس از آن هوتن برگ‌هاي باقي مانده از شاهنامه طهماسبي را به‌طور اماني به بانك لويدز لندن مي‌سپارد و از كريستي مي‌خواهد آن‌ها را هم حراج كند. حراجی كريستي هم در طي دو سال ١٤ برگ از اوراق شاهنامه را مي‌فروشد و در نهایت همزمان با درگذشت هوتن، از ٢٥٨ مجلس نقاشي هاي نسخه، تنها ١١٨مجلس باقي‌مانده است. سال ١٣٧٢ دولت ايران با پيشنهاد فرزند هوتن كه بنا به وصيت پدر مامور فروش شاهنامه طهماسبي شده است، موافقت مي‌كند و براي بازپس‌گيري اين شاهنامه يكي از تابلوهايي را که در ايران قابل نمايش نبوده، با ١١٨ برگ از شاهنامه طهماسبي معاوضه مي‌كند؛ براسای این توافق تابلوي زن شماره سه دكونينگ به‌خانواده هوتن داده می شود و ١١٨ برگ باقي‌مانده از شاهنامه‌ي طهماسبي، به ايران بازمي‌گردد.
منبع
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر